ŁEŚ KURBAS CENTRUM

Łeś Kurbas (1887-1937) to wybitny ukraiński artysta, twórca nowoczesnego teatru, aktor, producent, działacz społeczny, tłumacz-poliglota oraz jeden z przywódców ruchu narodowo-kulturowego nazywanego Rozstrzelanym Odrodzeniem.
Czas w którym tworzył Kurbas był okresem nadziei na odrodzenie ukraińskiej secesji spod panowania Imperium Rosyjskiego. Reżyser zbudował teatr, który stał się przedmiotem nie tylko artystycznej, ale także społecznej rewolucji.

Kurbas stworzył teatry: „Ternopilski Teatralni Weczory” (1915-1916), „Molodyi Teatr” (1916-1919), „Kyidramte” (Kijowski Teatr Dramatyczny, 1920-1921) oraz „Berezil” (1922-1933). Ten ostatni odziedziczył marzenie Craiga Gordona o Akademii Teatralnej i zawartego w niej teatru uniwersalnych możliwości. „Berezil” był teatrem eksperymentalnym, zahaczającym o operę, operetkę, cyrk itp. Funkcjonowało w nim także laboratorium oraz teatralne muzeum, które istnieje do dziś.

„Berezil" w latach 1922-1926 był głównie teatrem politycznym o ekspresjonistycznej estetyce (Kaiser's „Gas”, Kurbas-Sinclair „Jimmy Higgins”, itp.). Najbardziej interesował Kurbasa człowiek. Człowiek, który tworzy samego siebie, który zmienia swój świat wewnętrzny - człowiek wewnętrzny (za Skoworodem), był tym, co skupiało poszukiwania teatralne Kurbasa.

Transcendentalna tradycja XX wieku była oryginalnie interpretowana w teatrze Kurbasa z lat 1926-1933. Filozoficzny teatr Łesia Kurbasa z tego okresu charakteryzuje utworzenie modeli artystyczno-twórczych, semiosferę, która dotarła do najcenniejszych wartości życia w okresie ukraińskiego odrodzenia. Pośród tego wymienić także należy zakorzenione wartości kultury, pamięci historycznej z przyjętym nowym ja, otwarcie się na świat, uniwersalizm, pan-humanizm.
W połowie lat 20. mówiło się o aktorach „Berezil”, że są oni godni Panteonu.

Teatr Łesia Kurabsa był teatrem awangardowym.
Sztuki Kulisza, m.in. „Narodnyi Malazchiy”, „Myna Mazailo”, „Maklena Grasa” oraz Mykytenka „Dyktatura” okrzyknięte zostały nie tylko artystycznie i estetycznie nowymi dziełami w kontekście nowoczesnej Europy, ale także stały się przedmiotem społecznego sprzeciwu wobec totalitaryzmu.

Łeś Kurbas był zapraszany m.in. do Monachium, Kanady oraz, przez Meyerholda, do Moskwy. Ten mianował go najlepszym reżyserem ZSRR. W 1925 Kurbas otrzymał złoty medal dla teatru w paryskich Exposition Internationale des Arts decomtifs et industriels, jak również został wyróżniony najwyższym radzieckim odznaczeniem Artysty Republiki Ludowej.

Estetykę Łesia Kurbasa przedstawia przykład realizmu fantastycznego, z jego nieograniczonymi możliwościami mówienia o złożoności świata i sprzecznościach człowieka, znajdującego się w centrum przeklętych pytań egzystencji.
... Teatr Łesia Kurbasa to nowatorskie teksty kultury XX wieku a także, wydaje się, współczesnego - XXI wieku.